Al-Makrifah Pelbagai Aspek Tasawuf di Nusantara Jilid 2 - Haji Wan Mohd Saghir Abdullah

Buku ini saya beli secara kebetulan. Secara kebetulan maksudnya bukan saya tak mahu beli tapi belum masuk dalam list yang perlu saya beli pada ketika itu. Saya beli ketika berkunjung ke kedai buku UNIKEB di Pusanika baru UKM kira-kira tiga tahun yang lepas. Di UKM, Pusanika ada dua iaitu satu didalam kawasan kampus induk dan satu lagi di kawasan lingkungan kedua. Ketika saya belajar di UKM dahulu, kawasan lingkungan kedua hanya mengandungi fakulti kejuruteraan sahaja. Harga asal yang ditawar ialah RM 23. Buku ini terdiri dari dua jilid tapi yang nak saya perkenalkan ini adalah jilid kedua. Di muka depan tertera nama penerbitnya iaitu Khazanah Fathaniyah yang diasaskan oleh almarhum al-Ustaz Haji Wan Mohd Saghir. Penghasilkan buku ini turut mendapat kerjasama Yayasan Pembangunan Buku Negara. Buku ini dikeluarkan pada tahun 2004, mengandungi 255 mukasurat dan diletakkan dalam bidang sufi dan tokoh besar Muslim. Secara jujurnya, semenjak buku ini dibeli, hayatnya lebih banyak dihabiskan di rak buku sahaja. Sehinggalah baru-baru ini, buku ini kembali dikeluarkan dari rak kerana ada sesuatu yang sangat penting perlu saya rujuki dari buku ini. Apa benda yang penting tu? Yang penting dan yang amat berharga bagi saya yang ada pada buku ini ialah transliterasi teks Tuhfatul Mursalah yang diusahakan oleh almarhum al-Ustaz Haji Wan Mohd Saghir. Teks ini disusun oleh Syeikh Muhammad Fadhlullah al-Burhanpuri al-Hindi, ulama besar yang berasal dari India dan wafat pada tahun 1029 Hijrah bersamaan dengan 1620 Masehi. Teks ini sangat penting bagi mereka yang membuat kajian tentang ilmu tasawwuf kerana teks inilah yang paling banyak dirujuk oleh ulama-ulama besar Alam Melayu. Kandungan terpenting dalam teks ini adalah membicarakan Ahadiyah, Wahdah, Wahidiyah, ‘Alam Arwah, ‘Alam Mitsal, ‘Alam Ajsam dan ‘Alam Insan yang dikenali di Alam Melayu sebagai Martabat Tujuh. Antara ulama besar Alam Melayu yang merujuk teks ini untuk mensyarah Bab Martabat Tujuh ini ialah
1. Syeikh Abdur Rauf Ali al-Fanshuri, ulama besar asal Aceh pada abad ke-17. Beliau merujuk teks Tuhfatul Mursalah untuk menguatkan perbahasannya didalam kitabnya yang bertajuk Bayanul Ithlaq.
2. Syeikh Abdul Muhyi Pamijahan, ulama besar Jawa Barat yang merupakan anak murid kepada Syeikh Abdur Rauf Ali al-Fashuri hidup pada abad ke-17. Beliau merujuk teks Tuhfatul Mursalah untuk mensyarah kitabnya yang bertajuk Mir’atus Sailin.
3. Syeikh Abdus Shamad al-Falimbani, ulama besar asal Palembang, hidup pada abad ke-18. Beliau merujuk teks ini dalam kitabnya yang sangat masyhur iaitu Sairus Salikin di jilid yang ke-3.
4. Syeikh Muhammad Nafis al-Banjari, ulama besar asal Kalimantan, hidup pada abad ke-18. Beliau merujuk teks ini dalam kitabnya yang sangat masyhur iaitu ad-Durrun Nafis.
5. Syeikh Daud bin ‘Abdullah al-Fathani, ulama besar asal Patani, hidup pada abad ke-18. Beliau mensyarah bab martabat tujuh dalam kitab tasawwufnya yang sangat halus perbahasannya iaitu Manhalus Shafi fi Bayani Ramzi Ahlish Shufi.
6. Syeikh Muhammad Zain al-Asyi, ulama besar Aceh abad ke-18. Beliau mengupas bab Martabat Tujuh dalam kitabnya yang sangat terkenal iaitu Manzharul Ajla ila Martabatil A’la.
Manuskrip asal teks ini setebal 15 mukasurat tetapi setelah diterjemah, ianya mengandungi sekitar 16-17 mukasurat.
Saya merujuk teks ini ketika mengkaji kitab Tuan Hussain Kedah yang bertajuk Qathrul Ghaithiyah. Disebut dalam kitab itu, bahawa pengarangnya (Tuan Hussain Kedah) merujuk kitab Tuhfatul Mursalah dalam membahas perkara tasawwuf yang terkandung dalam kitabnya. Selain dari teksTtuhfatul Mursalah, buku al-Ma’rifah ini turut menghimpunkan riwayat hidup dan karya-karya tokoh-tokoh besar Alam Melayu seperti Syeikh Abdur Rauf Ali al-Fanshuri, Megat Sati al-Asyi, Syeikh Burhanuddin Ulakan, Syeikh Yusuf Tajul al-Mankatsi dan ramai lagi. Saya tidak pasti samada buku ini masih boleh didapati di kedai-kedai buku atau tidak tetapi jika tidak menjumpainya, bolehlah hubungi wakil Khazanah Fathaniyah, Ustaz Azrul – 016-3520094 atau mendapat keterangan lanjut di laman web Khazanah Fathaniyah, http://khazanahfathaniyah.com/